Każdy z nas przynajmniej raz w życiu zaczął odczuwać dyskomfort związany z układem pokarmowym i zapewne pomyślał wtedy “najadłem się czegoś przeterminowanego”, albo “to przez stres”. Taka diagnoza zazwyczaj okazuje się trafna i biegunka, ból brzucha czy zaparcia same przechodzą. Czasami zdarza się jednak, że mamy do czynienia z czymś bardziej poważnym, czyli zespołem jelita drażliwego.

Wielu z nas na co dzień cierpi z powodu dolegliwości związanych z układem pokarmowym. Skarżymy się na bóle brzucha, wzdęcia, nudności, wymioty, zaparcia lub biegunkę. Zazwyczaj problemy te związane są z nieprawidłowym odżywianiem się lub nadmiarem stresu. Czasami jednak zdarza się tak, że męczące nas objawy przez dłuższy czas nie ustępują. W takim przypadku należy udać się do lekarza. Istnieje bowiem ryzyko, że zachorowaliśmy na zespół jelita drażliwego.

Czym jest zespół jelita drażliwego i jakie są przyczyny tej choroby?

Zespół jelita drażliwego (ang. IBS –  Irritable Bowel Syndrom) jest przewlekłą chorobą jelita grubego i cienkiego. Konkretna przyczyna występowania tej choroby nie jest nam znajoma. Wiadomo jednak, że ma ona bezpośredni związek z zaburzeniami pracy jelit. One z kolei mogą być spowodowane stanami lękowymi, depresją, stresem, a także spożywaniem szkodzących nam pokarmów, oraz nadmiernym korzystaniem ze środków przeczyszczających. Czynnikami, które również mogą wpływać na ryzyko pojawienia się tej choroby, są między innymi problemy z prawidłową motoryką jelit, przebyte w przeszłości, spowodowane infekcjami, biegunki oraz czynniki psychospołeczne. 

Zespół jelita drażliwego – objawy

Najczęściej zgłaszane przez chorych objawy zespołu jelita drażliwego to:

• bóle brzucha, 
• zaburzenia rytmu wypróżniania,
• wzdęcie brzucha, 
• nadmiar gazów jelitowych,
• biegunka, 
• zaparcia.

Do mniej częstych objawów, tej choroby należą z kolei:

• nudności, 
• częste oddawanie moczu,
• bóle mięśni,
• bóle stawów,
• lęk, 
• depresja, 
• zaburzenia ginekologiczne.

Przewlekła choroba jelita cienkiego i grubego ma wiele różnych objawów, które równie dobrze świadczyć mogą o zwykłym zatruciu pokarmowym. Dlatego, gdy czujemy, że coś jest nie tak z naszym układem pokarmowym, to przez pewien czas powinniśmy uważnie obserwować nasz organizm. Jeżeli dokuczające nam objawy utrzymują się przez niepokojąco długi czas lub systematycznie powracają, to bezwzględnie powinniśmy zasięgnąć porady lekarskiej. Tego typu objawy mogą bowiem świadczyć nie tylko o zespole jelita drażliwego, ale również o różnych innych chorobach układu trawiennego, wliczając w to nawet nowotwór. Warto więc zawczasu uzyskać trafną diagnozę i rozpocząć leczenie, aby nie dopuścić do sytuacji, gdy w naszym organizmie rozwinie się coś dużo poważniejszego. 

Jaką dietę stosować, gdy dolega nam zespół jelita drażliwego?

Dobór odpowiedniej diety przez część osób uznawany jest za “domowy sposób” na leczenie zespołu jelita drażliwego, który zazwyczaj stosowany jest również jako dodatek do leczenia farmakologicznego. W przypadku wystąpienia IBS najczęściej zaleca się spożywanie produktów określanych mianem low FODMAP. Jest to rodzaj diety charakteryzujący się niewielką zawartością fermentujących oligo-, di-, monosacharydów oraz polioli. Do produktów typu low FODMAP zaliczają się między innymi:

• warzywa – papryka, marchewka, bakłażan, kukurydza, cukinia, zielona fasola, sałata, pomidor, buraki, dynia oraz boćwina,

 

• owoce – banan, jagody, winogrona, grejpfrut, melon, truskawki, maliny, kiwi, papaja oraz marakuja,

• nabiały – mleko bez laktozy, mleko ryżowe, mleko kokosowe, sery twarde oraz jogurty bez laktozy, 

• zboża, strączki – kasza jaglana, kasza gryczana, komosa ryżowa, amarantus oraz ryż, 

• substancje słodzące – glukoza, sacharoza, aspartam, acesulfam k oraz erytrytol. 

 

Doskonałą opcją na urozmaicenie jadłospisu dla osób żywiących się według diety low FODMAP jest spożywanie różnego rodzaju przetworów, jakimi są na przykład kiszone buraki oraz zakwas z buraków. Burak kiszony może i bezpośrednio do produktów low FODMAP się nie zalicza, ale z uwagi na fakt, że wpływa on pozytywnie na pracę jelit, to przez część osób zalecany jest on w późniejszych etapach diety low FODMAP. 

Zespół jelita drażliwego – leczenie

Z uwagi na fakt, że bezpośrednia przyczyna występowania zespołu jelita nie jest znana, to proces leczenia opiera się głównie na łagodzeniu objawów choroby. Leczenie IBS zazwyczaj polega na przyjmowaniu leków rozkurczowych i przeczyszczających, w przypadku gdy nastąpiły zaparcia. Kluczowym elementem leczenia jest również zmiana nawyków żywieniowych oraz stylu życia. Elementami, które także mogą pomóc w wyleczeniu zespołu jelita drażliwego, są umiarkowana aktywność fizyczna (np. joga) oraz konsultacja psychologiczna. Z uwagi na fakt, że dokładna przyczyna IBS ciągle nie jest nam znana, to choroby tej nie możemy do końca wyleczyć. Jedyne co możemy to nauczyć się żyć z tą chorobą i robić wszystko, aby dokuczające nam objawy były jak najmniej intensywne.  

Objawy zespołu jelita drażliwego mogą skutecznie uprzykrzyć nam życie. Jeśli jednak będziemy trzymać się diety i zaleceń lekarza, to nauczymy się łagodzić objawy tej choroby, co z kolei pozwoli nam na w miarę normalnie funkcjonować.